به بهانه ترجمه کتاب «رالف کولتای: طراح صحنه»
کشف و کاربرد استعاره در صحنه نمایش
زیبا موسوی*: کتاب «رالف کولتای: طراح صحنه»، درباره شیوه و سبک کار یکی از بزرگ‌ترین طراحان صحنه دنیای تئاتر است که با گردآوری و ویرایش سیلویا بکمایر و ترجمه من، توسط نشر قطره منتشرشده است.
رالف کولتای، به جهت شیوه خاص طراحی‌هایش، چهره بسیار مهم و تأثیرگذاری است. اکثر آثار او از سبک صحنه کنش‌گر (اکشن دیزاین) پیروی می‌کنند. در طراحی صحنه مدرن، طراح فقط به بصری کردن بسنده نمی‌کند و در واقع کار اصلی او، کشف ایده‌های پوشیده در متن و برگردان آن به نشانه‌های بصری است. اگر این اصل را در نظر بگیریم، باید بگوییم شیوه صحنه کنش‌گر دقیقاً به دنبال همین کار است.
طراحی صحنه برای «رالف کولتای» در اصل کشف و به‌کارگیری استعاره و رمز بصری نمایش است، نه صرفاً ساخت‌وسازی ساده و چیدمان معمولی آن. در آثار رالف کولتای به‌وضوح انتقال و جابه‌جایی دکور و آکسسوار از شکلی به شکلی دیگر در راستای مفهوم و کلیت اثر و بیان اتمسفر نمایشنامه دیده می‌شد. او دوست داشت در کارهایش فرم‌های انتزاعی ایجاد بکند. طراحی‌های او احساسی، محرک، شگفت‌انگیز و بسیار جذاب بودند و می‌توانست هر تماشاگری را به سمت خود بکشاند.
این کتاب توسط سیلویا بکمایر، مدیر منابع یادگیری دانشکده مرکزی هنر و طراحی سنت مارتین گردآوری شده است. بکمایر با تنظیم مصاحبه‌ای از افرادی چون جان ناپیر، نورمن موریس و مایک بارنت که دانشجوی رالف کولتای بوده‌اند یا با او کار کرده‌اند و با بررسی جزییات چندین اثر از او، این کتاب را تهیه و گردآوری کرده است.
از دیگر بخش‌های این کتاب می‌توان اشاره کرد به شرح و تحلیل آثار رالف کولتای، اسکیس‌ها و مجموعه عکس‌های طراحی‌های او و همچنین معرفی تمامی آثار کولتای به ترتیب تاریخ اجرا. در ایران این شیوه از طراحی صحنه کم‌تر کار شده است. هرچند که چندین طراحی صحنه از چند طراح در این سبک دیده‌ایم اما روی هم‌رفته کم‌تر از صحنه کنش‌گر استفاده می‌شود. آشنایی دانشجویان و علاقه‌مندان این رشته با آثار رالف کولتای و طراحی صحنه‌های درخشان او، می‌تواند نقطه عطفی برای ارتقای این سبک از طراحی صحنه باشد.
در بررسی‌های به عمل‌آمده متوجه شدم این کتاب مهم‌ترین کتابی است که تاکنون در مورد رالف کولتای تألیف و گردآوری شده. ازاین‌رو به دلیل عدم دسترسی دانشجویان کشورمان به منابع کافی و معتبر خارجی در این رشته و نبود کتابی که به‌طور خاص به آثار و سبک‌کار رالف کولتای بپردازد، اقدام به ترجمه این کتاب کردم و این مهم اتفاق نمی‌افتاد مگر به همت و کوشش دبیر مجموعه کتاب طراحی صحنه و لباس، خانم منیره ملکی و لطف و عنایت مدیر محترم نشر قطره جناب آقای مهندس فیاضی.
امید است حاصل کار برای طراحان صحنه، دانشجویان و علاقه‌مندان به این هنر مفید واقع بشود.
*طراح صحنه و لباس
